Unikatowe freski bizantyjsko-ruskie w bazylice katedralnej w Sandomierzu odzyskują dawny blask. W zabytkowej świątyni wykonywane są prace konserwatorskie, na które 3 miliony euro wyłożył Norweski Mechanizm Finansowy.

Efekty dotychczasowych prac renowacyjnych zaprezentowane zostały w czwartek, podczas konferencji poświęconej projektowi "Konserwacja wnętrz perły wczesnogotyckiej architektury sakralnej - bazyliki katedralnej w Sandomierzu - etap pierwszy".

Jak poinformował diecezjalny konserwator zabytków ks. Andrzej Rusak, udało się już odsłonić i oczyścić 3/4 powierzchni fresków, z których część nie była w ogóle objęta poprzednią konserwacją, przeprowadzoną w latach 30. minionego stulecia przez Juliusza Makarewicza.

Ufundowane przez Władysława Jagiełłę polichromie, wykonane w prezbiterium około 1421 roku przez warsztat ruski mistrza Hayla z Przemyśla, przedstawiają sceny z życia Jezusa Chrystusa i Marii. Największy ukazuje zaśnięcie NMP.

Polichromie te, jak również znajdujące się za stallami malowidła gotyckie z czasów Kazimierza Wielkiego i barokowe malowidła w ufundowanej przez Zbigniewa Oleśnickiego kaplicy Najświętszego Sakramentu, mają być odnowione do końca przyszłego roku. Do 2018 r. - na 200-lecie diecezji sandomierskiej - dawny blask odzyskać ma cała świątynia.

Reprezentacyjny kościół diecezji, zaliczany do najcenniejszych zabytków miasta i woj. świętokrzyskiego, został wzniesiony w miejscu kolegiaty romańskiej, zniszczonej podczas najazdów Tatarów w XIII wieku i Litwinów w 1349 roku. Jego odnowa była troską ordynariusza diecezji bpa Andrzeja Dzięgi, mianowanego w lutym przez papieża arcybiskupem metropolitą szczecińsko-kamieńskim.

Zgodnie z harmonogramem remontu, po odrestaurowaniu prezbiterium i kaplicy odnawiana ma być nawa główna katedry, a następnie zewnętrzna strona kościoła i jego otoczenie. Świątynia otrzyma też nowe instalacje techniczne. W podziemiach powstanie "ścieżka" edukacyjna przybliżająca dzieje katedry turystom.

Uzyskanie norweskiej pomocy finansowej na remont katedry sandomierskiej było możliwe dzięki pożyczce zaciągniętej przez parafię katedralną w kasie Sandomierza i dwukrotnie większej (1,4 mln zł) dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kustosz świątyni i władze samorządowe mają nadzieję, że kolejne etapy odnowy także wesprze finansowo fundusz zagraniczny.

W czasie remontu prezbiterium turyści mogą oglądać unikatowe XV-wieczne freski na wystawie ich fotografii.

Ołtarze i portale sandomierskiej katedry wykonano z czarnego marmuru, a ozdobiono marmurem różowym. Obiekty te stanowią unikatowe przykłady wyrobów kamieniarskich warsztatów w XVII i XVIII wieku. Ściany naw zdobi zespół 16 obrazów, z których 12 tworzy cykl "Kalendarium", a cztery - pod chórem - ukazują sceny z historii Sandomierza.

Norweski Mechanizm Finansowy to specjalny fundusz dla nowych państw członkowskich Unii Europejskiej.
PAP