Widok na zamek
Zamek
Ratusz w Sandomierzu
Brama Opatowska
Kamienice na Starym Rynku w Sandomierzu
Kościół św. Michała
"Dom Długosza" - obecnie Muzeum Diecezjalne
[edytuj] Zabytki rejestrowane

Poniżej przedstawione są sandomierskie zabytki chronione prawnie czyli znajdujące się w rejestrze zabytków wojewódzkiego konserwatora zabytków.

zespół urbanistyczno-architektoniczny i krajobrazowy, XIII-XIX,
Bazylika katedralna Narodzenia NMP - gotycki halowy kościół z XIV w, przekryty sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, wewnątrz zachowane polichromie z 1421 roku
dzwonnica, XVIII,
ogrodzenie murowano-żelbetowe, 2 poł. XIX
zespół kościoła par. pw. św. Pawła, ul. Staromiejska, z 1. połowy XV, XVIII,
kościół
dzwonnica
ogrodzenie z bramą
plebania, drewn. (nie istnieje)
synagoga z domem gminy żydowskiej, ob. archiwum, ul. Basztowa,
zespół klasztorny benedyktynek, ob. seminarium duchowne, ul. Żeromskiego, 2 poł. XVII - XVIII,
kościół pw. św. Michała
klasztor
dzwonnica
budynek furty klasztornej
domek kapelana
kazalnica
ogród
ogrodzenie terenu klasztornego
seminarium niższe,
zespół klasztorny dominikanów, ul. Staromiejska, 2 ćw. XIII, XVII, 1909,
kościół św. Jakuba - dominikański kościół zbudowany w latach 1226 - 1250 (sam kościół ufundowany już przed 1211), z fundacji Iwona Odrowąża. Trójnawowy, bazylikowy z późnoromańskim ceglanym portalem
dzwonnica
skrzydło klasztorne
zespół szpitalny, ul. Opatowska 10, XV-XIX,
kościół pw. Świętego Ducha,
2 budynki szpitalne,
zespół klasztorny reformatów, pl. św. Wojciecha, 1679-1690, XVIII, XIX,
kościół pw. św. Józefa
klasztor
mur z kapliczkami Męki Pańskiej i bramka
ogród klasztorny
ogrodzenie zespołu
kolegium jezuickie Collegium Gostomianum, ul. Długosza 7, 1605-15, XIX, - jedna z najstarszych szkół średnich w Polsce, najstarsze skrzydło wybudowano w 1602 roku. Pierwotne kolegium jezuickie, funkcjonowało do kasaty zakonu w 1773 roku. Od tego czasu funkcjonowało jako szkoła świecka.
cmentarz „katedralny”, ul. Mickiewicza, XIX-XX,
cmentarz par. św. Pawła, ul. Staromiejska, XIX,
cmentarz żydowski, ul. Sucha,
cmentarz wojenny żołnierzy Armii Radzieckiej, ul. Mickiewicza, 1944,
mogiła zbiorowa żołnierzy austriackich z 1914, ul. Leszka Czarnego,
zamek, z XIV wieku, 1480, 1520, XIX, - zniszczony podczas potopu szwedzkiego w 1656, zachowane skrzydło zachodnie
pozostałości murów obronnych, 1. połowa XIV,
Brama Opatowska - gotycka brama wjazdowa do miasta z 2. połowy XIV wieku, przebudowana w XVI wieku, zwieńczona renesansową attyką. Fundowana przez króla Kazimierza Wielkiego, jedyna zachowana. Do Sandomierza prowadziły cztery bramy w murach obronnych: Opatowska, Zawichojska, Lubelska, Krakowska oraz dwie furty (zachowała się jedna - Dominikańska, nazywana Uchem Igielnym).
Ratusz - gotycki, z połowy XIV wieku zbudowany na planie kwadratu z ośmioboczną wieżą. W XVI wieku rozbudowany (w planie do prostokąta), całość została zwieńczona renesansową attyką. Istniejąca obecnie wieża została postawiona w XVII wieku. Wokół Starego Rynku zachowane renesansowe kamienice (architektura). W 2006 NBP wyemitował monetę kolekcjonerską o nominale 2 zł z wizerunkiem ratusza.
dworek, ul. Browarna 9, drewn., XVIII/XIX,
mansjonaria „Dom Długosza” z lat 1476, XVII, 1934, (ul. Długosza 9). Budynek wzniesiony z fundacji Jana Długosza w 1476 roku, obecnie mieści się w nim Muzeum Diecezjalne
sufraganówka, ul. Katedralna 1, 1792, po 1968,
wikarówka, ul. Katedralna 3, 1747-60, XIX, po 1968,
dworek, ul. Królowej Jadwigi 3, drewn., 1 poł. XIX,
dom, ul. Mariacka 3,
dom księży emerytów, ul. Mariacka 9, 1700-1724, XIX,
kanonia, ul. Mariacka 10, XVIII, po 1968,
„Dom Katolicki”, ul. Mariacka 16,
dawna szkoła parafialna, ul. Mariacka 18, 1787, po 1968,
dom, ul. Opatowska 1,
dom, ul. Opatowska 8,
dom, ul. Opatowska 9, XVIII,
dom, ul. Opatowska 21,
dom, pl. Poniatowskiego 1, XV-XVIII,
klasztor dominikanów, ob. Urząd Miasta, pl. Poniatowskiego 3, XVII-XIX,
dom, Rynek 3,
dom, Rynek 4,
konwikt Bobolów, Rynek 5, XV-XVII-XIX,
dom, Rynek 6, poł. XIX, XX,
dom, Rynek 7, poł. XIX, XX,
dom, Rynek 8, poł. XIX,
dom, Rynek 9, XVII, XIX, XX,
Kamienica Oleśnickich z przełomu XVII/XVII wieku, remontowana w 1955-58 (Rynek 10). W kamienicy znajduje się wejście do udostępnionych do zwiedzania podziemnych korytarzy służących dawniej jako magazyny kupieckie. Powstały one w okresie od XIII do XVI wieku przez wydrążenie w lessowych pokładach komór i korytarzy pod budynkami i placem Starego Rynku. Głębokość lochów dochodziła nawet do 15 m. Kopane były bez żadnych zabezpieczeń ścian i stropów. W XX wieku, przez przenikanie wody do pokładów lessu, stały się zagrożeniem dla sandomierskiej starówki. (Less w kontakcie z wodą traci wytrzymałość, powodując obsuwanie się ścian lochów i zapadanie stropów). W latach 1964 - 1977 zostały przeprowadzone prace zabezpieczające, po wykonaniu ich udostępniono trasę do zwiedzania. Z lochami związana jest legenda o Halinie Krępiance, która przechytrzyła Tatarów w czasie najazdu w XIII wieku.

odwach, Rynek 12, poł. XIX,
dom, Rynek 15, 2 ćw. XIX,
dom, Rynek 20, XVII, XIX,
dom, Rynek 22, XVII, XVIII-XX,
dom „Greka Kojszora”, Rynek 23, XVI/XVII, XIX-XX,
dom „Węgra Lazarczyka”, Rynek 27, XVI/XVII, XIX-XX,
dom, Rynek 30, XVIII, po 1967,
dom, Rynek 31, XVII-XVIII, 2 poł. XIX, 1969,
dworek, ul. Świętopawelska 4, drewn., XIX
dom, ul. Tkacka 2, 1886,
dworek, ul. Zawichojska 2,
dom, ul. Żeromskiego 9, 1914,
spichrz, przebudowany w XX wieku, z 1696 roku, wybudowany na potrzeby Bazyliki Katedralnej, (ul. Rybitwy 5).